Bài 29: Đặc điểm chung và vai trò của ngành Chân khớp

Các đại diện của ngành Chân khớp gặp ở khắp nơi trên hành tinh của chúng ta: dưới nước hay trên cạn, ở ao, hồ, sông hay biển khơi, ở trong lòng đất hay trên không trung, ở sa mạc hay vùng cực. Chúng sống tự do hay kí sinh.

Chân khớp tuy đa dạng, nhưng chúng đều mang những đặc điểm chung nhất của toàn ngành.

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG:

- Một số đặc điểm của các đại diện ngành Chân khớp.

- Hình 29. 1, 29.3, 29.4 nói lên đặc điểm chung của ngành Chân khớp:

+ Có bộ xương ngoài bằng kitin nâng đỡ, che chở.

+ Các chân phân đốt khớp động.

+ Qua lột xác để tăng trưởng cơ thể.

II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP:

1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống:

Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trường khác nhau mà Chân khớp rất đa dạng về cấu tạo cơ thể.

2. Đa dạng về tập tính:

Thần kinh phát triển cao ở Chân khớp đã giúp chúng rất đa dạng về tập tính.

STT	Các tập tính	Tôm	Tôm ở nhờ	Nhện	Ve sầu	Kiến	Ong mật
1	Tự vệ và tấn công	√	√	√		√	√
2	Dự trữ thức ăn			√		√	√
3	Dệt lưới bẫy mồi			√
4	Cộng sinh để tồn tại		√
5	Sống thành xã hội					√	√
6	Chăn nuôi động vật khác					√
7	Đực, cái nhận biết nhau bằng tín hiệu				√
8	Chăm sóc thế hệ sau			√		√	√

III. VAI TRÒ THỰC TIỄN:

Với số lượng loài lớn, mỗi loài lại thường sinh sản ra số lượng cá thể rất lớn nên Chân khớp có vai trò thực tiễn to lớn về cả 2 mặt: có lợi và có hại.

Chân khớp lợi về nhiều mặt như: chữa bệnh, làm thực phẩm, thụ phấn cho cây trồng… nhưng cũng gây tác hại không nhỏ như: hại cây trồng, hại đồ gỗ trong nhà lan truyền nhiều bệnh nguy hiểm.

STT	Lớp	Tên đại diện có ở địa phương	Có lợi	Có hại
1	Lớp Giáp xác	Tôm sông	√
		Tép	√
		Cua đồng	√
2	Lớp Hình nhện	Nhện chăng lưới	√
		Nhện đỏ, ve bò		√
		Bò cạp	√
3	Lớp Sâu bọ	Bướm	√	√
		Ong mật	√
		Mọt hại gỗ		√