Con người có thể cảm nhận từ trường Trái đất
Thông tin mà các bạn đang đọc nghe có vẻ như là một siêu năng lượng mà X-Men lấy làm kiêu hãnh trong những phim giả tưởng, nhưng các nhà nghiên cứu nói rằng con người có thể cảm nhận từ trường Trái đất.
Những điều đã biết và điều mới … được chứng minh
Nhiều loài động vật, từ chim bồ câu đến rùa sử dụng từ trường để xác định hướng, trong khi nghiên cứu cho thấy gia súc thường đứng dọc theo phương của từ trường khi chúng đứng trên … cánh đồng. Ngay cả những chú chó cũng sử dụng từ trường dù là khi đi đại tiện.
Một số loài chim có khả năng cảm nhận từ trường Trái đất. Ảnh: Atticus Pinzón-Rodríguez
Nhưng trong khi vẫn còn các cuộc tranh luận về cơ chế đằng sau những hiện tượng như vậy, chúng ta vẫn chưa rõ liệu con người có thể cảm nhận từ trường Trái đất hay không? Giờ đây các nhà khoa học nói rằng có những bằng chứng để tin vào điều đó.
Giáo sư Joseph Kirschvink, hướng dẫn đề tài này tại Viện Công nghệ California cho biết “chúng ta không phải là một loài bị mất hệ thống cảm giác từ tính trong khi tổ tiên của chúng ta (hàng triệu năm trước) cũng có.”
Viết trên tạp chí eNeuro, Kirschvink và các đồng nghiệp ở Mỹ và Nhật Bản mô tả cách họ khám phá ra điều đó sau khi xây dựng một cái lồng sáu mặt, các mặt được làm bằng nhôm để che chắn khỏi nhiễu điện từ. Những mặt này cũng chứa các cuộn dây cho phép dòng điện truyền qua để tạo ra từ trường có cường độ tương đương với từ trường Trái đất.
Mỗi người tham gia được yêu cầu vào lồng và ngồi yên trên một chiếc ghế gỗ trong bóng tối, hướng thẳng về phía bắc. Trong quá trình thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã đo sóng não của người tham gia bằng cách sử dụng điện não đồ (EEG).
Trong một số thí nghiệm, từ trường nhân tạo được cố định theo một hướng, trong khi ở các thí nghiệm khác, chúng bị quay lệch đi. Vẫn còn những máy khác được bật nhưng không có từ trường nào được tạo ra – có nghĩa là người tham gia chỉ được tiếp xúc với từ trường tự nhiên của Trái đất giả định. Và người tham gia không biết thí nghiệm nào đang được tiến hành.
Kết quả được thu thập từ 34 người trưởng thành tham gia, tiết lộ rằng trong một số tình huống nhất định đã xảy ra sự sụt giảm sóng não alpha của người tham gia – một thay đổi có liên quan đến xử lý thông tin của não. Điều này xảy ra nếu từ trường nhân tạo được chỉ về hướng bắc và sau đó quét lên hoặc xuống, hoặc chỉ xuống trong khi chỉ về hướng bắc và quay ngược chiều kim đồng hồ. Điều đó tương tự như một người ở bán cầu bắc gật đầu, hoặc quay đầu sang phải.
Kirschvink cho biết các phản ứng trên gần giống với bộ não bị “phê” – hay nói cách khác là bị hấp dẫn theo những thay đổi bất ngờ của môi trường. Quan trọng là điều đó có nghĩa rằng con người phải có khả năng phát hiện những thay đổi như vậy – mặc dù độ mạnh của đáp ứng rất khác nhau giữa những người tham gia.
Nhóm nghiên cứu cho biết các thí nghiệm này có thể đưa ra manh mối để hình dụng về hệ thống cảm nhận từ trường của con người – lưu ý rằng các kết quả này đã loại trừ những lời giải thích như cảm ứng điện hoặc những giả tưởng đơn thuần.
Những nhà nghiên cứu cho các tình nguyện viên ngồi trong một cái lồng điện từ (nhân tạo) để tìm hiểu về tính “cảm” từ trường trong tiềm thức. 1. Những bức tường của chiếc lồng 6 mặt chứa các cuộn dây để tạo ra từ trường có cường độ bằng từ trường Trái đất. Kết hợp mỗi 3 cuộn dây để tạo ra trường trường theo bất kỳ hướng nào mong muốn. 2. Những người tham gia được ngồi trên một chiếc ghế gỗ trong bóng tối, hướng về phía Bắc. Sóng não của họ được đo bằng điện não đồ (EEG) trong khi từ trường được cố định hoặc xoay. 3. Điều đó đã tìm ra những thay đổi chắc chắn rằng từ trường đã gây ra một sự suy giảm sóng não anpha của những người tham gia. Sự thay đổi này có liên quan đến xử lý thông tin của não, điều này gợi ý rằng con người có thể cảm nhận từ trường Trái đất.
Lời giải thích?
Một hệ thống có thể đã được thảo luận trên các loài động vật khác, đặc biệt là các loài chim, là một “la bàn lượng tử” dựa trên các phân tử có các electron chưa ghép cặp và chúng phản ứng với từ trường của Trái đất. Điều này sẽ cho phép một động vật biết liệu chúng đang di chuyển về phía cực hay xích đạo, chứ không phải là chúng đang đi về phía bắc hay phía nam…
Nhưng các tác giả cho biết nghiên cứu mới cho thấy hệ thống của con người có thể chỉ ra phía bắc từ phía nam, ủng hộ cho một cơ chế khác liên quan đến các tế bào đặc biệt có chứa các tinh thể chứa sắt. Những tinh thể này được cho là xoay khá giống với kim của la bàn, mở hoặc đóng lỗ chân lông trong các lỗ trên tế bào, do đó ảnh hưởng đến tín hiệu được gửi đến não.
Kirschvink cho biết, ông và đồng nghiệp dự đoán cụ thể về sự tồn tại của những tế bào này và chúng phải ở đó. Vì tất cả những người tham gia đến từ bán cầu bắc, ý tưởng cho rằng các tế bào của họ có thể đã “quay” theo từ trường cực bắc – do đó có khả năng phân biệt các cực.
Nhóm nghiên cứu cho biết môi trường hiện đại có thể sẽ can thiệp vào “giác quan” này, trong khi chưa có dấu hiệu nào cho thấy hệ thống như vậy có liên quan đến ý thức của con người hay nó có ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta không – mặc dù nhóm nghiên cứu nói rằng đó vẫn có thể là một khả năng và đang lên kế hoạch để thí nghiệm chứng minh.
Giáo sư Peter Hore, một chuyên gia về từ tính của Đại học Oxford, hoan nghênh nghiên cứu này nhưng ông cho rằng các thí nghiệm cần phải được lặp lại, bao gồm cả những người từ Nam bán cầu, để xác nhận lại phát hiện này.
Giáo sư Kenneth Lohmann, một chuyên gia về từ tính của Đại học Bắc Carolina tại Chapel Hill cho biết nghiên cứu này rất hấp dẫn. Ông cho rằng một số loài động vật khác có thể cảm nhận được từ trường của Trái đất, điều đó chắc chắn nằm trong khả năng mà con người cũng có thể làm được. “Một mặt nghiên cứu này phát hiện ra một sự thay đổi tinh vi trong hoạt động của não để phản ứng với một từ trường yếu, và quan trọng hơn là cho thấy rằng con người thực sự phát hiện và sử dụng thông tin từ trường một cách có ý nghĩa,” ông nhấn mạnh thêm.
Tham khảo
- Wang, C. X., Hilburn, I. A., Wu, D. A., Mizuhara, Y., Cousté, C. P., Abrahams, J. N., … & Kirschvink, J. L. (2019). Transduction of the Geomagnetic Field as Evidenced from Alpha-band Activity in the Human Brain. eNeuro, ENEURO-0483.
iceberg
