A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
báo cáo thực hành
BÁO CÁO THỰC HÀNH
CHỨNG MINH THÂN VẬN CHUYỂN NƯỚC VÀ LÁ THOÁT HƠI NƯỚC
Nội dung thực hành: Chứng minh thân vận chuyển nước và lá thoát hơi nước.
Họ và tên: ………………………………………………………………………………
Học sinh lớp:…………………….Trường:…………………………………….............
1. Câu hỏi nghiên cứu:
- Nước được vận chuyển trong cơ thể thực vật như thế nào?
- Sự thoát hơi nước của cây có diễn ra ở lá không?
2. Giả thuyết nghiên cứu (hoặc dự đoán):
- Nước được vận chuyển từ rễ lên thân và lá.
- Ở lá có sự thoát hơi nước.
3. Kế hoạch thực hiện:
3.1. Tiến hành thí nghiệm 1: Chứng minh thân vận chuyển nước.
Tùy từng nhóm học sinh, có thể thiết kế bản thực hiện và theo dõi thực hành theo gợi ý sau:
Nhóm:………………………………………………………………………………….. Thí nghiệm: Chứng minh thân vận chuyển nước | |
Trước buổi thực hành | Chuẩn bị dụng cụ, mẫu vật thí nghiệm - Dụng cụ: Cốc thủy tinh, dao mổ, kính lúp. - Hóa chất: Nước cất, màu thực phẩm hay mực viết màu tím. - Mẫu vật: Cành hoa (huệ, hồng trắng, cúc trắng,…) |
Phân công nhiệm vụ - Hs A: Chuẩn bị cành hoa, màu thực phẩm. - Hs B + C: Tiến hành bước 1, 2 của thí nghiệm (thực hiện trước buổi thí nghiệm) - Hs D + E: Tiến hành bước 3 của thí nghiệm (thực hiện trong buổi thí nghiệm) - Cả nhóm: Trả lời các câu hỏi thí nghiệm, viết báo cáo (thực hiện trong buổi thí nghiệm) | |
Cách tiến hành thí nghiệm - Bước 1: Cho nước vào hai cốc thủy tinh có đánh số 1 và 2. Sau đó, cho màu thực phẩm (hay mực viết) vào cả hai cốc, khuấy đều để tạo thành dung dịch màu. - Bước 2: Cắm vào mỗi cốc dung dịch màu 1 – 2 cành hoa (đã được cắt chéo, ngắn khoảng 10 – 15 cm). Để hai cốc vào chỗ thoáng khoảng 60 – 90 phút. - Bước 3: + Cốc 1: Cắt dần cành hoa từ trên xuống bằng dao mổ, dùng kính lúp để quan sát lát cắt và xác định vị trí của dung dịch màu. + Cốc 2: Quan sát sự thay đổi màu sắc của cánh hoa. | |
Theo dõi, kiểm tra mẫu thí nghiệm | |
Trong buổi thực hành | - Kiểm chứng kết quả thí nghiệm (Tiến hành bước 3 của thí nghiệm) - Trả lời các câu hỏi thí nghiệm. - Viết báo cáo. |
3.2. Tiến hành thí nghiệm 2: Chứng minh lá thoát hơi nước
Nhóm:………………………………………………………………………………….. Thí nghiệm: Chứng minh lá thoát hơi nước | |
Trước buổi thực hành | Chuẩn bị dụng cụ, mẫu vật thí nghiệm - Dụng cụ: Giấy thấm, băng keo trong, máy sấy, đồng hồ bấm giờ, đũa thủy tinh, đĩa petri, kính lúp. - Hóa chất: Nước cất, cobalt chloride 5% (CoCl2), lọ calcium chloride (CaCl2) khô. - Mẫu vật: Một cây bất kì còn nguyên lá. |
Phân công nhiệm vụ - Hs A: Chuẩn cây còn nguyên lá - Hs B + C: Tiến hành bước 1 của thí nghiệm (thực hiện trước buổi thí nghiệm) - Hs D + E: Tiến hành bước 2, 3 của thí nghiệm (thực hiện trong buổi thí nghiệm) - Cả nhóm: Trả lời các câu hỏi thí nghiệm, viết báo cáo (thực hiện trong buổi thí nghiệm) | |
Cách tiến hành thí nghiệm - Bước 1: Chuẩn bị giấy tẩm dung dịch CoCl2. + Dùng kéo cắt giấy thấm thành những miếng nhỏ hình chữ nhật có kích thước 1 cm × 2 cm. + Ngâm các mảnh giấy thấm trong dung dịch CoCl2 khoảng 25 – 30 phút cho mảnh giấy thấm đều CoCl2, lúc này giấy có màu hồng. + Sấy các mảnh giấy thấm bằng máy sấy đến lúc khô, lúc này giấy sẽ chuyển màu xanh da trời. Sau đó, cho các mảnh giấy này vào lọ CaCl2. - Bước 2: Đặt vào mỗi mặt lá một mảnh giấy tẩm đã tẩm dung dịch CoCl2 theo hết chiều ngang của lá và dùng băng keo trong dán đè lên mảnh giấy để tạo một hệ thống kín. Lưu ý: Khi kẹp giấy thấm nên cùng làm trên một lá hoặc các lá có độ tuổi tương đương để đảm bảo tính chính xác. - Bước 3: Quan sát và giải thích sự chuyển màu của giấy thấm sau 20 phút. | |
Theo dõi, kiểm tra mẫu thí nghiệm | |
Trong buổi thực hành | - Kiểm chứng kết quả thí nghiệm (Tiến hành bước 2, 3 của thí nghiệm) - Trả lời các câu hỏi thí nghiệm. - Viết báo cáo. |
4. Kết quả thực hiện:
4.1. Kết quả thí nghiệm 1: Chứng minh thân vận chuyển nước.
- Kết quả:
+ Khi dùng kính lúp quan sát các lát cắt cành thì thấy ở phần mạch dẫn của thân bị nhuộm màu tím.
+ Quan sát màu sắc cánh hoa thì thấy cánh hoa trắng ban đầu có hiện tượng xuất những vệt màu tím giống với màu cốc nước màu.
- Giải thích: Dung dịch nước màu ở trong cốc được mạch gỗ ở cành vận chuyển lên các bộ phận còn lại của cành hoa khiến cho mạch gỗ và cánh hoa đều có màu giống màu của cốc nước.
4.2. Kết quả thí nghiệm 2: Chứng minh lá thoát hơi nước
- Kết quả:
+ Các mảnh giấy tẩm CoCl2 có hiện tượng chuyển màu từ màu xanh da trời chuyển dần sang màu hồng.
+ Mảnh giấy tẩm CoCl2 kẹp ở mặt dưới của lá có tốc độ chuyển màu nhanh hơn.
- Giải thích:
+ Ở lá có quá trình thoát hơi nước, hơi nước từ lá thoát ra làm ẩm giấy tẩm CoCl2 khiến giấy tẩm CoCl2 chuyển sang màu hồng. Tất cả các mảnh giấy đều có hiện tượng này chứng tỏ cả mặt trên và mặt dưới của lá đều có quá trình thoát hơi nước.
+ Khí khổng tập trung chủ yếu ở mặt dưới của lá nên hơi nước thoát ra ở mặt dưới của lá nhiều hơn dẫn đến giấy tẩm CoCl2 ở mặt dưới của lá sẽ có tốc độ chuyển màu nhanh hơn.
5. Kết luận
- Thân cây tham gia vận chuyển nước.
- Lá cây là cơ quan diễn ra quá trình thoát hơi nước.
SÁCH BÀI TẬP
Bài 31.1 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Khi cắm một cành hoa vào cốc nước màu, để chứng minh có sự vận chuyển nước từ thân lên lá và hoa, ta có thể dựa vào
A. sự thay đổi về khối lượng của hoa và lá.
B. sự thay đổi màu sắc của hoa.
C. sự thay đổi màu sắc của lá.
D. sự thay đổi màu sắc và kích thước thân.
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
Khi cắm một cành hoa vào cốc nước màu, để chứng minh có sự vận chuyển nước từ thân lên lá và hoa, ta có thể dựa vào sự thay đổi màu sắc của hoa: Mạch gỗ trong cành có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng từ dưới lên trên hoa và lá nên trong thí nghiệm này, nước màu sẽ được vận chuyển lên hoa và lá nhưng do lá có màu xanh nên khó quan sát hiện tượng thay đổi màu sắc hơn hoa.
Bài 31.2 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Để bảo quản giấy tẩm CoCl2 tránh không khí ẩm, ta dùng hoá chất nào sau đây?
A. CaSO4.
B. H2SO4.
C. CaCl2.
D. HCl.
Lời giải:
Đáp án đúng là: C
Để bảo quản giấy tẩm CoCl2 tránh không khí ẩm, ta dùng hoá chất CaCl2 vì CaCl2 hoạt động như chất hút ẩm có thể hút bỏ hơi ẩm trong không khí.
Bài 31.3 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Để quan sát rõ nhất sự đổi màu của giấy thấm được tẩm CoCl2, cách dán giấy thấm nào sau đây là đúng?
Lời giải:
Đáp án đúng là: C
Để quan sát rõ nhất sự đổi màu của giấy thấm được tẩm CoCl2, cách dán giấy thấm C là đúng.
Bài 31.4 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Để dễ dàng quan sát kết quả thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước, nên dùng loại hoa nào sau đây?
A. Hoa cúc trắng.
B. Hoa mai.
C. Hoa hồng.
D. Hoa trạng nguyên.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
Để chứng minh thân vận chuyển nước, thường dùng nước màu và dựa vào sự thay đổi màu sắc của các bộ phận phía trên thân (hoa, lá) → Để dễ dàng quan sát kết quả thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước, nên dùng loại hoa cúc trắng. Còn các loại hoa mai, hoa hồng, hoa trạng nguyên có màu sắc đậm nên hiện tượng đổi màu hoa không rõ ràng, khó quan sát.
Bài 31.5 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Sau khi ngâm trong dung dịch màu, để xác định vị trí của dung dịch màu trong cành hoa ở hình bên, em sẽ cắt cành hoa bắt đầu từ vị trí nào?
A. (4).
B. (2).
C. (3).
D. (1).
Lời giải:
Đáp án đúng là: D
Sau khi ngâm trong dung dịch màu, để xác định vị trí của dung dịch màu trong cành hoa ở hình bên, sẽ cắt cành hoa từ trên xuống bằng dao mổ (bắt đầu từ vị trí (1)).
Bài 31.6 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Khi dán giấy tẩm CoCl2 vào mỗi mặt lá, tốc độ đổi màu của giấy thấm khác nhau như thế nào? Giải thích.
Lời giải:
Khi dán giấy tẩm CoCl2 vào mỗi mặt lá, tốc độ đổi màu của giấy thấm ở mặt dưới sẽ nhanh hơn mặt trên do khí khổng chủ yếu tập trung ở mặt dưới của lá nên tốc độ thoát hơi nước ở mặt dưới sẽ nhanh hơn.
Bài 31.7 trang 77 SBT Khoa học tự nhiên 7: Nếu trong phòng thí nghiệm không có CoCl2, em có thể dùng hoá chất nào khác để nhận biết ở lá có quá trình thoát hơi nước?
Lời giải:
Nếu trong phòng thí nghiệm không có CoCl2, có thể dùng CuSO4 để nhận biết quá trình thoát hơi nước vì khi CuSO4 gặp nước sẽ có màu xanh lam.
Giải SBT Khoa học tự nhiên 7 trang 78
Bài 31.8 trang 78 SBT Khoa học tự nhiên 7: Trong thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước, tại sao khi cắt bớt cành hoa sẽ cho kết quả nhanh hơn?
Lời giải:
Khi cắt bớt cành hoa, lúc này nước sẽ được tập trung vận chuyển lên cánh hoa mà không phải phân tán vào các cành khác → sẽ cho kết quả nhanh hơn.
Bài 31.9 trang 78 SBT Khoa học tự nhiên 7: Khi làm thí nghiệm chứng minh lá thoát hơi nước, có ba bạn học sinh đã dùng lá của ba loài thực vật sống ở những môi trường khác nhau.
- Bạn A dùng lá của thực vật sống ở sa mạc.
- Bạn B dùng lá của thực vật thuỷ sinh.
- Bạn C dùng lá của thực vật sống ở vùng nhiệt đới.
Theo em, kết quả thí nghiệm của bạn nào sẽ dễ quan sát nhất? Giải thích.
Lời giải:
Kết quả của bạn C sẽ dễ quan sát nhất vì lá của cây sống ở vùng nhiệt đới sẽ có nhiều khí khổng nên quá trình thoát hơi nước diễn ra mạnh. Còn cây thuỷ sinh và cây sống ở vùng sa mạc sẽ có rất ít hoặc không có khí khổng nên khó quan sát hiện tượng.
Bài 31.10 trang 78 SBT Khoa học tự nhiên 7: Hãy thực hiện thí nghiệm sau:
- Cho nước vào hai cốc thuỷ tinh. Sau đó, cho màu thực phẩm màu đỏ vào một cốc, cốc còn lại cho màu thực phẩm màu xanh.
- Lấy một cành hoa hồng trắng, dùng kéo cắt dọc cành từ dưới lên một đoạn khoảng 5 - 8 cm (chia ra làm hai nửa cành).
- Cắm mỗi nửa cành hoa vào mỗi cốc trong 1 giờ.
Hãy quan sát hiện tượng và giải thích.
Lời giải:
- Hiện tượng: Ở bông hoa sẽ xuất hiện cả hai màu xanh và đỏ.
- Giải thích: Do cành hoa được cắm vào hai dung dịch khác màu nên cả hai dung dịch đều được vận chuyển lên hoa làm thay đổi màu sắc của cánh hoa.
