Bài tập KHTN 8 | Bài 11. Oxide

Sách bài tập Khoa học Tự nhiên 8 | Cánh diều

Bài 11.1 trang 25

Trong các chất: NaCl, CaO, H₂SO₄, CO₂, MgO, CuO, số lượng oxide là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: D.

- Có 4 oxide trong dãy là: CaO; CO₂; MgO; CuO.

Bài 11.2 trang 25

Trong các oxide: CaO, SO₂, FeO, CO, CO₂, MgO, Na₂O, số lượng basic oxide/oxide base là

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: B.

- Các basic oxide/oxide base là: CaO; FeO; MgO; Na₂O.

Bài 11.3 trang 25

Sodium hydroxide (NaOH) ở dạng rắn là chất hút nước rất mạnh, có thể dùng để làm khô một số chất khí có lẫn hơi nước và không phản ứng với NaOH. Không dùng NaOH để làm khô khí nào trong số các khí dưới đây? Giải thích.

A. Khí N₂ bị lẫn hơi nước.

B. Khí CO bị lẫn hơi nước.

C. Khí SO₂ bị lẫn hơi nước.

D. Khí H₂ bị lẫn hơi nước.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: C.

- Vì NaOH có phản ứng hóa học với SO₂.

2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O

Bài 11.4 trang 25

Nêu tên gọi và viết công thức hóa học của: hai basic oxide/oxide base, hai acidic oxide/oxide acid và hai oxide lưỡng tính.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

❖ Hai basic oxide/oxide base:

- CuO: Copper(II) oxide.

- CaO: Calcium oxide.

❖ Hai acidic oxide/oxide acid:

- P₂O₅: Diphosphorus pentoxide.

- SO₂: Sulfur dioxide.

❖ Hai oxide lưỡng tính

- Al₂O₃: Aluminium oxide.

- ZnO: Zinc oxide.

Bài 11.5 trang 25

Cho các chất sau: CuO, MgO, CO₂, Fe₂O₃, SO₂, CaO, Na₂O, SO₃.

a) Chất nào trong các chất trên phản ứng được với dung dịch KOH?
b) Chất nào trong các chất trên phản ứng được với dung dịch HCl?

Viết các phương trình hóa học minh họa.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

a) Các chất phản ứng được với dung dịch KOH là: CO₂, SO₂, SO₃.

Các phương trình hóa học của phản ứng xảy ra:

CO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O

SO₃ + 2KOH → K₂SO₄ + H₂O

b) Các chất phản ứng được với dung dịch HCl là: CuO, MgO, Fe₂O₃, CaO, Na₂O.

Các phương trình hóa học của phản ứng xảy ra:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

Bài 11.6 trang 25

Viết phương trình hóa học của phản ứng tạo ra các oxide sau từ các đơn chất và oxygen: K₂O, MgO, CO₂, SO₂, Al₂O₃, CuO, P₂O₅, CaO.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

Các phương trình hóa học:

4K + O₂ → 2K₂O

2Mg + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2MgO

C + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ CO₂

S + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ SO₂

4Al + 3O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2Al₂O₃

2Cu + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2CuO

4P + 5O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2P₂O₅

2Ca + O₂ → 2CaO

Bài 11.7 trang 25

Các chất sau đây là chất phản ứng và chất sản phẩm của ba phản ứng hóa học khác nhau: CuO, CO₂, SO₂, H₂SO₄, NaOH, CuSO₄, Na₂CO₃, KOH, K₂SO₃, H₂O. Viết ba phương trình hóa học từ các chất trên.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

Các phương trình hóa học của phản ứng:

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O.

Bài 11.8 trang 25

Cốc nước vôi trong khi để trong không khí một thời gian thấy xuất hiện một lớp màng rắn trên bề mặt. Giải thích sự hình thành của lớp màng rắn và viết phương trình hóa học minh họa.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Lớp màng rắn hình thành trên bề mặt nước vôi trong khi để trong không khí là CaCO₃, được tạo thành do Ca(OH)₂ tác dụng với CO₂ trong không khí.

- Phương trình hoá học:

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓ + H₂O.

Bài 11.9 trang 26

Chia mẩu dây đồng thành hai phần bằng nhau.

- Phần 1 cho vào dung dịch HCl, không thấy hiện tượng gì xảy ra.

- Phần 2 đem đốt nóng trong không khí, một thời gian sau thu được chất rắn màu đen. Khi cho vào trong dung dịch HCl, thấy chất rắn màu đen tan ra và dung dịch có màu xanh.

Giải thích các hiện tượng diễn ra trong các quá trình trên. Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra (nếu có).

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Phần 1: Cu không tác dụng với dung dịch HCl.

- Phẩn 2: Khi đốt nóng dây đồng (Cu) trong không khí sẽ có phản ứng:

2Cu + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2CuO

+ CuO có màu đen, khi cho vào dung dịch HCl có phản ứng:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

+ CuCl₂ vừa tạo thành tan trong nước tạo ra dung dịch có màu xanh.

Bài 11.10 trang 26

Khi để sắt trong không khí ẩm, trên bề mặt của sắt sẽ xuất hiện một lớp gỉ (trong đó chủ yếu là các oxide của sắt: FeO, Fe₂O₃). Để làm sạch lớp gỉ này, người ta có thể dùng dung dịch HCl loãng. Giải thích việc làm trên. Viết các phương trình hóa học minh họa.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Khi cho dung dịch HCl loãng lên bề mặt sắt bị gỉ, xảy ra các phản ứng của HCl với FeO và Fe₂O₃ tạo ra các muối FeCl₂ và FeCl₃ tan trong nước, vì vậy, bề mặt sắt được làm sạch gỉ.

- Các phương trình hóa học minh họa:

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

Bài 11.11 trang 26

Dẫn khí CO₂ từ từ qua dung dịch nước vôi trong (Ca(OH)₂). Sau khi phản ứng kết thúc, trong dung dịch vẫn còn dư Ca(OH)₂ và tạo ra 20 gam CaCO₃. Tính thể tích khí CO₂ (đkc) đã tham gia phản ứng.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Số mol CaCO₃ là:

\[{n_{NaC{O_3}}} = \frac{{20}}{{100}} = 0,2(mol)\]

- Phương trình hóa học: CO₂ + CaCO₃ → CaCO₃ ¯ + H₂O

- Từ phương trình hóa học tính được số mol CO₂ bằng số mol CaCO₃ và bằng 0,2 mol.

- Từ đó tính được thể tích khí CO₂ đã phản ứng là: 0,2 .24,79 = 4,958 lít.

Bài 11.12 trang 26

CaO được sử dụng nhiều trong sản xuất nông nghiệp và công nghiệp. Phương pháp phổ biến để sản xuất CaO là nung đá vôi (CaCO₃), phương trình hóa học của phản ứng xảy ra như sau:

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$CaO + CO₂ ­

Để tạo ra được 7 tấn CaO cần phải dùng bao nhiêu tấn quặng đá vôi (chứa 80% CaCO₃) và sinh ra bao nhiêu kg khí CO₂?

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

CaCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaO + CO₂ ­

100g 56g

x tấn 7 tấn

- Dựa vào phương trình hóa học tạo ra CaO từ CaCO₃, tính được khối lượng CaCO₃ cần dùng là $\frac{100.7}{56}=$12,5 tấn, khối lượng CO₂ tạo ra là 12,5 – 7,5 = 5,5 tấn (5500 kg).

- Gọi lượng quặng chứa 80% CaCO₃ cần dùng là a, ta có: $\frac{a.80}{100}=\mathrm{12,5}$

Từ đó tính được a = 15,625 tấn.

Bài 11.13 trang 26

Khi đốt nóng, kim loại R phản ứng mạnh với oxygen tạo ra oxide (ở thể rắn, màu trắng, không tan trong nước nhưng tan được trong dung dịch acid HCl).

a) Xác định công thức của oxide nói trên, biết kim loại R có hóa trị II và phần trăm khối lượng của kim loại R trong oxide là 60%.

b) Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra trong quá trình trên và cho biết oxide được tạo thành thuộc loại oxide nào. Giải thích.

c) Nêu một số ứng dụng của oxide trên trong thực tiễn.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

a) Đặt công thức của oxide là RO.

%m_R = 60% => $\frac{M_R}{M_R+16}.100\%=60\%\Rightarrow M_R=24$

Vậy kim loại R là magnesium, Mg.

Công thức oxide là MgO.

b) Phương trình hoá học:

2Mg + O_{2 $\stackrel{t^o}{\to }$}MgO.

MgO là oxide base/ basic oxide.

c) Một số ứng dụng của MgO:

- MgO được dùng làm chất trợ lưu hóa trong cao su tổng hợp Polychloroprene (CR), cũng là chất xúc tác tổng hợp Polyphenyleneoxide, các miếng đệm của sơn và giấy.

- MgO được sử dụng rộng rãi như một chất cách điện trong cáp điện chịu nhiệt.

- MgO là thành phần chính trong các lò sản xuất sắt và thép, các kim loại màu, thủy tinh hay xi măng vì chịu được nhiệt độ rất cao.

- MgO là một thành phần chống cháy chính trong các vật liệu xây dựng với đặc tính nổi bật là chống cháy, chống mối, chống ẩm, chống nấm mốc và kháng nấm mốc, và độ bền.

- MgO là một trong những thành phần của xi măng Portland trong các nhà máy chế biến khô.

- MgO còn được ứng dụng trong công nghệ gốm với tác dụng là chất trợ chảy và tăng khả năng chống rạn men.

- MgO được sử dụng rộng rãi trong việc xử lý đất, nước ngầm, xử lý nước thải, xử lý nước uống bằng cách ổn định độ pH.

- MgO được sử dụng để làm dịu cơn đau ợ nóng và chua của chứng đau dạ dày.

Sách bài tập Khoa học Tự nhiên 8 | Kết nối tri thức với cuộc sống

Bài 10.1 trang 31

Hợp chất X được tạo thành từ oxygen và một nguyên tố khác. Chất X thuộc loại chất gì cho dưới đây?

A. Muối.

B. Acid.

C. Base.

D. Oxide.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: D.

- X là oxide.

Bài 10.2 trang 31

Tên gọi carbon dioxide ứng với công thức nào sau đây?

A. CO₂.

B. CO.

C. C₂O.

D. H₂CO₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: A.

- Carbon dioxide: CO₂.

Bài 10.3 trang 31

Chất nào sau đây là oxide base?

A. CO₂.

B. CaO.

C. SO₃.

D. Ba(OH)₂.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: B.

- CaO là oxide base.

Bài 10.4 trang 31

Chất nào sau đây tác dụng được với dung dịch NaOH?

A. Na₂O.

B. CaO.

C. SO₂.

D. Fe₂O₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: C.

- SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O.

Bài 10.5 trang 31

Chất nào sau đây là oxide lưỡng tính?

A. Fe₂O₃.

B. CaO.

C. SO₃.

D. Al₂O₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: D.

- Al₂O₃ là oxide lưỡng tính.

Bài 10.6 trang 31

Chất nào sau đây tác dụng được với dung dịch HCl?

A. Fe₂O₃.

B. NaCl.

C. CO₂.

D. HNO₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

Đáp án đúng là: A

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

Bài 10.7 trang 31

Cho sơ đồ phản ứng sau:

Ca(OH)₂ + ? → CaCO₃ + H₂O

Biết ở vị trí dấu hỏi (?) là một oxide, đó là chất nào sau đây?

A. H₂CO₃.

B. CO₂.

C. SO₂.

D. CO.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: B

- Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O

Bài 10.8 trang 31

Một nguyên tố R có hoá trị II. Trong thành phần oxide của R, oxygen chiếm 40% về khối lượng. Công thức oxide đó là

A. CuO.

B. SO₂.

C. MgO.

D. Al₂O₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: C.

- R hoá trị II nên oxide có công thức RO.

- Tỉ lệ oxygen: $\frac{16}{R+16}$.100% = 40% $\Rightarrow$ R = 24.

- Vậy R là Mg, oxide là MgO.

Bài 10.9 trang 31

Đốt cháy 1,8 g kim loại M, thu được 3,4 g một oxide. Công thức của oxide đó là

A. Fe₂O₃.

B.CaO.

C. Na₂O.

D.Al₂O₃.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: D.

- Bảo toàn khối lượng có:

$m_{O_2}$ = 3,4 - 1,8 = 1,6 gam

$\Rightarrow$ $n_{O_2}$= $\frac{1,6}{32}$ = 0,05 mol

- Phương trình hoá học: 4R + nO₂ → 2R₂O_n

- Số mol: $\frac{4}{n}.0,05=\frac{0,2}{n}$ ←0,05 mol

- Ta có: $n_R=\frac{0,2}{n}=\frac{1,8}{R}$$\Rightarrow$ R = 9n.

- Vậy n = 3, R = 27; R là Al, oxide là Al₂O₃.

Bài 10.10 trang 31

Cho 0,1 mol một oxide tác dụng vừa đủ với 0,6 mol HCl. Công thức của oxide đó là

A. Fe₂O₃.   B. CaO.   C. SO₃.   D. K₂O.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

- Đáp án đúng là: A.

- Ta có:

SO₃ không phản ứng với HCl;

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

1 6 mol

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

1 2 mol

K₂O + 2HCl → 2KCl + H₂O

1 2 mol

- Theo bài ra số mol oxide : số mol HCl = 0,1 : 0,6 = 1 : 6.

- Vậy oxide là Fe₂O₃ thoả mãn.

Bài 10.11 trang 32

Cho dãy chất sau: NaOH, CaO, SO₂, NaCl, Na₂O, CO₂, SO₃, Al₂O₃, HCl, P₂O₅.

a) Các chất nào trong dãy chất trên thuộc loại oxide?

b) Các chất nào là oxide acid? Oxide base? Oxide lưỡng tính?

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

a) Các chất thuộc loại oxide: CaO, SO₂, Na₂O, CO₂, SO₃, Al₂O₃, P₂O₅.

b) Các chất thuộc loại oxide acid: SO₂, CO₂, SO₃, P₂O₅.

- Các chất thuộc loại oxide base: CaO, Na₂O.

- Chất thuộc loại oxide lưỡng tính: Al₂O₃.

Bài 10.12 trang 32

Hãy viết công thức và tên gọi:

a) 4 oxide acid. Viết PTHH của các oxide này với NaOH.

b) 4 oxide base. Viết PTHH của các oxide này với HCl.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

a) - 4 oxide acid:

+ SO₂: sulfur dioxide;

+ CO₂: carbon dioxide;

+ SO₃: sulfur trioxide;

+ P₂O₅: diphosphorus pentoxide.

- Các phương trình hoá học:

+ SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

+ CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

+ SO₃ + 2NaOH → Na₂SO₄ + H₂O

+ P₂O₅ + 6NaOH → 2Na₃PO₄ + 3H₂O

b) - 4 oxide base:

+ BaO: Barium oxide;

+ MgO: Magnesium oxide;

+ CuO: Copper(II) oxide;

+ Na₂O: Sodium oxide.

- Các phương trình hoá học:

+ BaO + 2HCl → BaCl₂ + H₂O

+ MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂O

+ CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

+ Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O.

Bài 10.13 trang 32

Cho các sơ đồ phản ứng sau:

(1) Cr + ? → Cr₂O₃

(2) Al + O₂ →

(3) Al₂O₃ + ? → AlCl₃ + H₂O

(4) SO₂ + ? → Na₂SO₃ + ?

Hoàn thành các PTHH, chỉ ra các oxide và gọi tên.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

(1) 4Cr + 3O₂ → 2Cr₂O₃

Oxide: Cr₂O₃, chromium(III) oxide

(2) 2Al + 3O₂ → 2Al₂O₃

Oxide: Al₂O₃, aluminium oxide.

(3) Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

Oxide: Al₂O₃, aluminium oxide.

(4) SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

Oxide: SO₂, sulfur dioxide.

Bài 10.14 trang 32

Cho 8 g một oxide tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng, dư thu được 20 g một muối sulfate. Xác định công thức hoá học của oxide trên.

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

Đặt công thức của oxide là R₂O_n.

Phương trình hoá học:

R₂O_n + nH₂SO₄ → R₂(SO₄)_n + nH₂O

Theo phương trình hoá học ta có: n_oxide = n_muối

Hay: $\frac{8}{2R+16n}=\frac{20}{2R+96n}\Rightarrow R=\frac{56}{3}n$

Vậy n = 3, R = 56 thoả mãn.

Kim loại là Fe, oxide là Fe₂O₃.

Bài 10.15 trang 32

a) Khi thực vật mới bắt đẩu xuất hiện và phát triển trên Trái Đất, nồng độ carbon dioxide (CO₂) cao hơn nhiều so với ngày nay. Hãy giải thích.

b) Trong vài chục năm gần đây, nồng độ khí carbon dioxide trong không khí thay đổi như thế nào? Em hãy đưa ra một vài nguyên nhân và hệ quả của việc thay đổi trên.

c) Thông qua quá trình quang hợp, khí CO₂ tham gia vào việc xây dựng lá, thân, hoa và quả. Do đó, nhiều người làm vườn đã làm giàu CO₂ trong nhà kính để thúc đẩy quá trình quang hợp, làm cho cây trưởng thành nhanh hơn và năng suất lớn hơn. Nguồn khí carbon dioxide sử dụng trong nhà vườn có thể lấy từ đâu? Em hãy đưa ra một vài ý tưởng về thiết kế một nhà vườn sử dụng khí carbon dioxide.

d) Một trong các phản ứng quang hợp có PTHH như sau:

6CO₂ + 6H₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ C₆H₁₂O₆ + 6O₂

Dựa vào kiến thức của Bài 7. Tốc độ phản ứng và chất xúc tác, em hãy giải thích ảnh hưởng của nồng độ khí carbon dioxide trong không khí tới tốc độ tăng trưởng của cây trồng.

e) Nếu 60 g CO₂ tham gia quang hợp thì khối lượng glucose thu được là bao nhiêu?

🌟 Lời giải chi tiết 🌟

a) Quá trình quang hợp của cây xanh cần sử dụng CO₂ nên nồng độ CO₂ ngày nay thấp hơn nhiều so với thời kì thực vật mới bắt đầu xuất hiện trên Trái Đất.

b) Phản ứng đốt cháy nhiên liệu trong động cơ xe khi tham gia giao thông, phục vụ sinh hoạt, các hoạt động sản xuất trong nhà máy,... thải ra nhiều khí CO₂đã khiến nồng độ khí CO₂ tăng lên, là nguyên nhân chính làm Trái Đất nóng lên, biến đổi khí hậu.

c) Nguồn khí CO₂ có thể lấy trực tiếp từ môi trường không khí thông qua hệ thống hút khí CO₂ và trả lại môi trường không khí trong lành hơn; hoặc nguồn khí CO₂ có thể lấy từ thu hồi khí thải của các nhà máy.

Thiết kế nhà vườn cần chú ý: giữ được khí carbon dioxide trong nhà vườn không thất thoát, cho ánh sáng truyền vào trong, đảm bảo nhiệt độ không bị quá nóng,...

d) Khi tăng nồng độ chất phản ứng, tốc độ phản ứng sẽ tăng.

e) 6CO₂ + 6H₂O → C₆H₁₂O₆ + 6O₂

61mol

6.44180gam

60xgam

Khối lượng glucose thu được: x = $\frac{180.60}{44.6}$ = 41 (gam).