MỤC TIÊU
- Mô tả được một cách tổng quát quá trình quang hợp ở tế bào lá cây:
+ Nêu được vai trò của lá cây với chức năng quang hợp.
+ Nêu được khái niệm, nguyên liệu, sản phẩm của quang hợp. Viết được phương trình quang hợp (dạng chữ).
+ Vẽ được sơ đồ diễn tả quang hợp diễn ra ở lá cây, qua đó nêu được quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng.
- Vận dụng hiểu biết về quang hợp để giải thích được ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh.
- Nêu được một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến quang hợp.
TÓM TẮT KIẾN THỨC
💡 Mở đầu
Thực vật có vai trò rất quan trọng đối với tự nhiên và đối với đời sống con người. Vì sao thực vật được xem là "lá phổi xanh" của Trái Đất?
Thực vật được xem là “lá phổi xanh” của Trái Đất vì: Trong quá trình quang hợp, thực vật sử dụng khí CO2 và thải ra khí O2 ra môi trường. Nhờ đó, hàm lượng 2 khí này được giữ ổn định trong không khí, đảm bảo sự diễn ra bình thường của quá trình hô hấp ở nhiều sinh vật sống khác.
1. QUÁ TRÌNH QUANG HỢP
1.1. Tìm hiểu khái niệm quang hợp
- Quang hợp là quá trình biến đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hoá học tích luỹ trong các hợp chất hữu cơ (chủ yếu là glucose).
- Quá trình này diễn ra chủ yếu trong bào quan lục lạp (chứa chất diệp lục) của tế bào lá cây.
👨👩👧👦 Thảo luận
1. Quan sát Hình 23.1, hãy cho biết các chất tham gia và các chất được tạo thành trong quá trình quang hợp.
- Các chất tham gia vào quá trình quang hợp: Carbon dioxide và nước.
- Các chất được tạo thành trong quá trình quang hợp: Oxygen, chất hữu cơ.
👨👩👧👦 Thảo luận
2. Lá cây lấy các nguyên liệu để thực hiện quá trình quang hợp từ đâu?
- Lá cây lấy carbon dioxide để thực hiện quá trình quang hợp từ không khí.
- Lá cây lấy nước để thực hiện quá trình quang hợp chủ yếu từ đất nhờ hoạt động hấp thụ nước của rễ.
👨👩👧👦 Thảo luận
3. Hoàn thành sơ đồ sau:? + ? ? + ?
Nước + Carbon dioxide Glucose + Oxygen
1.2. Tìm hiểu mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong quá trình quang hợp
- Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong quá trình quang hợp có mối quan hệ chặt chẽ và luôn diễn ra đồng thời với nhau.
- Nước và khí carbon dioxide được chuyển đến lục lạp ở lá cây để tổng hợp thành chất hữu cơ (glucose hoặc tinh bột) và giải phóng khí oxygen. Năng lượng từ ánh sáng mặt trời (quang năng) được chuyển hoá thành năng lượng hoá học (hoá năng) tích luỹ trong các chất hữu cơ.
👨👩👧👦 Thảo luận
4. Quan sát Hình 23.2, hãy xác định:
- Nguồn cung cấp năng lượng cho thực vật thực hiện quá trình quang hợp.
- Các chất vô cơ đã được lá cây sử dụng để tổng hợp nên glucose trong quá trình quang hợp.
- Dạng năng lượng đã được chuyển hoá trong quá trình quang hợp.
- Nguồn cung cấp năng lượng cho thực vật thực hiện quá trình quang hợp là năng lượng mặt trời (quang năng) được diệp lục ở lá cây hấp thụ.
- Các chất vô cơ đã được lá cây sử dụng để tổng hợp nên glucose trong quá trình quang hợp là nước và carbon dioxide.
- Dạng năng lượng đã được chuyển hóa trong quá trình quang hợp là năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng) thành năng lượng được tích trữ trong các hợp chất hữu cơ (hóa năng).
👨👩👧👦 Thảo luận
5. Vì sao nói: "Trong quá trình quang hợp, trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng luôn diễn ra đồng thời và có mối quan hệ chặt chẽ."?
Nói: “Trong quá trình quang hợp, trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng luôn diễn ra đồng thời” vì:
- Trong quá trình quang hợp, nước và khí carbon dioxide được chuyển đến lục lạp ở lá cây để tổng hợp thành chất hữu cơ (glucose hoặc tinh bột) và giải phóng khí oxygen.
- Đồng thời, trong quá trình này, năng lượng từ ánh sáng mặt trời (quang năng) được chuyển hóa thành năng lượng hóa học (hóa năng) tích lũy trong các chất hữu cơ.
→ Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong quang hợp có mối quan hệ chặt chẽ, hai quá trình luôn diễn ra đồng thời, gắn liền với nhau.
📝 Củng cố
Hoàn thành bảng thông tin sau:
|
Quang hợp |
Quá trình trao đổi chất |
Chất lấy vào |
Chất tạo ra |
Nước, carbon dioxide |
Oxygen, chất hữu cơ |
||
Quá trình chuyển hóa năng lượng |
Năng lượng hấp thụ |
Năng lượng tạo thành |
|
|
Năng lượng ánh sáng mặt trời (Quang năng) |
Năng lượng tích lũy trong chất hữu cơ (Hóa năng) |
♻️ Vận dụng
Tại sao khi trời nắng, đứng dưới bóng cây thường có cảm giác dễ chịu hơn khi sử dụng ô để che?
- Khi trời nắng, cây quang hợp nhả ra khi oxygen, và hấp thu carbon dioxide. Việc có nhiều oxygen và ít carbon dioxide xung quanh sẽ giúp người đứng trước bóng cây dễ chịu hơn.
- Mặt khác, sự thoát hơi nước ở lá cây còn có tác dụng làm giảm nhiệt độ môi trường so với nơi không có cây nên người đứng dưới bóng cây sẽ thấy mát hơn.
→ Khi trời nắng, đứng dưới bóng cây thường có cảm giác dễ chịu hơn khi sử dụng ô để che.
✍️ Ghi nhớ
- Quang hợp là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ nhờ năng lượng ánh sáng. Trong đó, năng lượng ánh sáng mặt trời được lục lạp ở lá cây hấp thụ, chuyển hoá thành dạng năng lượng hoá học tích trữ trong các hợp chất hữu cơ (glucose, tinh bột), đồng thời giải phóng khí oxygen.
- Phương trình quang hợp:
Nước + Carbon dioxide Glucose + Oxygen
- Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng luôn diễn ra đồng thời trong quá trình quang hợp.
2. VAI TRÒ CỦA LÁ VỚI CHỨC NĂNG QUANG HỢP
Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, hình thái của lá phù hợp với chức năng quang hợp
- Ở thực vật, tất cả các bộ phận có màu lục như lá cây, thân non và quả chưa chín đều có khả năng quang hợp, trong đó, lá cây là cơ quan quang hợp chủ yếu. Lá có những đặc điểm về hình thái cũng như cấu tạo giải phẫu phù hợp với chức năng quang hợp.
- Lá thường có dạng bản dẹt, phiến lá rộng giúp thu nhận ánh sáng. Hệ thống gân lá làm nhiệm vụ dẫn nước cho quá trình quang hợp và dẫn các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác. Về cấu tạo giải phẫu, các tế bào thịt lá có chứa nhiều lục lạp. Lục lạp chứa chất diệp lục có khả năng hấp thu và chuyển hoá năng lượng ánh sáng. Bên cạnh đó, lớp biểu bì lá có các khí khổng giúp cho khí carbon dioxide, oxygen, hơi nước đi vào và đi ra khỏi lá một cách dễ dàng.
- Cách xếp lá trên thân và cành cũng giúp lá thu nhận nhiều ánh sáng. Ở các mẫu thân hoặc cành, lá thường xếp so le và mặt lá thường vuông góc với tia sáng mặt trời để thu nhận được nhiều ánh sáng nhất.
👨👩👧👦 Thảo luận
Quan sát Hình 23.3, hãy cho biết:
6. Ở hầu hết các loài cây, phiến lá thường có bản dẹt và rộng. Đặc điểm này có vai trò gì trong quá trình quang hợp?
Phiến lá thường có bản dẹt và rộng giúp thu nhận ánh sáng được hiệu quả, đảm bảo có đủ năng lượng ánh sáng để cung cấp cho quá trình quang hợp.
👨👩👧👦 Thảo luận
Quan sát Hình 23.3, hãy cho biết:
7. Mạng gân lá dày đặc có vai trò như thế nào trong quá trình quang hợp?
Mạng gân lá dày đặc có vai trò dẫn nước – nguyên liệu cho quá trình quang hợp đồng thời dẫn các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác.
👨👩👧👦 Thảo luậnQuan sát Hình 23.4, hãy cho biết:
8. Bào quan lục lạp trong tế bào thịt lá có vai trò gì với chức năng quang hợp?
Bào quan lục lạp trong tế bào thịt lá chứa chất diệp lục có khả năng hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng trong quá trình quang hợp.
👨👩👧👦 Thảo luận
Quan sát Hình 23.4, hãy cho biết:
9. Vai trò của khí khổng trong quá trình quang hợp.
Vai trò của khí khổng là giúp cho các khí carbon dioxxide, oxygen, hơi nước đi vào và đi ra khỏi lá một cách dễ dàng, đảm bảo đủ nguyên liệu và tránh tích lũy sản phẩm của quá trình quang hợp (hoạt động quang hợp diễn ra bình thường).
📝 Củng cố
Hãy cho biết đặc điểm và vai trò của phiến lá, gân lá, lục lạp, khí khổng trong quá trình quang hợp.
- Phiến lá: Thường có hình bản dẹt, rộng. Có vai trò giúp thu nhận được nhiều ánh sáng cho quá trình quang hợp.
- Gân lá: Có mạch dẫn, phân bố dày đặc ở lá. Có vai trò dẫn nước cho quá trình quang hợp và dẫn các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác.
- Lục lạp: Chứa chất diệp lục. Có vai trò hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng trong quá trình quang hợp đồng thời lục lạp cũng là bào quan diễn ra quá trình quang hợp.
- Khí khổng: Thuộc lớp biểu bì lá. Có vai trò giúp cho các khí carbon dioxide, oxygen, hơi nước đi vào và đi ra khỏi lá một cách dễ dàng, đảm bảo cho hoạt động quang hợp diễn ra bình thường.
📝 Củng cố
Ở một số cây có lá tiêu biến thì quá trình quang hợp diễn ra ở bộ phận nào?
Ở một số cây có lá tiêu biến thì quá trình quang hợp diễn ra ở thân và cành. Ở những loài cây này, thân và cành sẽ chứa diệp lục (thân, cành có màu xanh).
✍️ Ghi nhớ
Lá cây có chức năng quang hợp. Các đặc điểm về cấu tạo và hình thái giúp lá thực hiện chức năng quang hợp như: phiến lá dẹt, rộng; mạng lưới gân lá dày đặc; lớp biểu bì có các khí khổng; các tế bào thịt lá chứa lục lạp;...
📖 Mở rộng
Ngoài sắc tố màu xanh lục (chlorophyll) chứa trong lục lạp, lá còn có sắc tố cam, đỏ, tím, ... (carotenoid, anthocyanin, ...). Tuỳ vào tỉ lệ sắc tố chứa trong lá cây mà chúng sẽ có màu sắc khác nhau. Do đó, các loại lá dù không có màu xanh lục nhưng chúng vẫn chứa chất diệp lục và có khả năng quang hợp bình thường.
3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH QUANG HỢP
3.1. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp
➲ 3.1.1. Ánh sáng
- Cường độ ánh sáng có ảnh hưởng trực tiếp đến quang hợp.
- Cường độ ánh sáng mạnh hoặc yếu và thời gian chiếu sáng nhiều hoặc ít có thể làm quang hợp của cây tăng lên hay giảm đi.
- Nhu cầu về ánh sáng của các loài cây là khác nhau.
+ Những cây ưa sáng như phi lao, lúa, ngô, ... có nhu cầu chiếu sáng cao, cường độ ánh sáng mạnh; thường mọc nơi quang đãng hoặc có thân cao, tán lá phân bố ở tầng trên của tán rừng.
+ Những cây ưa bóng như lá lốt, dương xỉ, ... có nhu cầu chiếu sáng thấp; thường mọc dưới tán của cây khác hoặc các nơi có bóng râm.
➲ 3.1.2. Nước
- Nước vừa là nguyên liệu của quá trình quang hợp, vừa là yếu tố tham gia vào việc đóng, mở khí khổng để trao đổi khí.
- Nước cần cho cây để bù lại sự mất nước do thoát hơi nước, làm cho mô không khô, lá không bị đốt nóng.
+ Khi lá cây no nước, quang hợp đạt hiệu quả cao.
+ Khi thiếu nước từ 40 – 60%, quang hợp giảm mạnh và có thể dẫn tới ngừng quang hợp.
- Bên cạnh đó, nước còn có vai trò đối với sự dẫn truyền các sản phẩm được tổng hợp trong quá trình quang hợp từ lá đến các bộ phận khác.
➲ 3.1.3. Carbon dioxide
- Lá cây lấy khí carbon dioxide từ không khí qua khí khổng. Do đó, nồng độ khí carbon dioxide trong không khí ảnh hưởng trực tiếp đến quang hợp.
+ Nồng độ khí carbon dioxide thấp nhất mà cây quang hợp được là 0,008 đến 0,01%.
+ Ở nồng độ thấp hơn, quang hợp yếu và có thể ngừng trệ.
+ Khi nồng độ khí carbon dioxide tăng lên thì quang hợp tăng.
- Tuy nhiên, nếu nồng độ khí carbon dioxide tăng quá cao, cây sẽ có thể chết vì bị ngộ độc.
➲ 3.1.4. Nhiệt độ
Quang hợp của cây chỉ diễn ra bình thường ở nhiệt độ môi trường từ 25 °C đến 35 °C. Nhiệt độ quá cao (trên 40 °C) hoặc quá thấp (dưới 0 °C) thì quang hợp của hầu hết các cây sẽ bị giảm hoặc ngừng trệ vì các lục lạp hoạt động kém hoặc bị phá huỷ.
👨👩👧👦 Thảo luận
10. Liệt kê một số yếu tố môi trường ảnh hưởng đến quang hợp.
Một số yếu tố môi trường ảnh hưởng đến quang hợp: Ánh sáng, carbon dioxide, nước, nhiệt độ,…
👨👩👧👦 Thảo luận
11. Cho ví dụ chứng tỏ các loại cây khác nhau có nhu cầu về ánh sáng khác nhau.
Các loại cây khác nhau có nhu cầu về ánh sáng khác nhau:
- Cây ưa sáng (lúa nước, phi lao, ngô,…) có nhu cầu chiếu sáng cao, cường độ ánh sáng mạnh.
- Cây ưa bóng (lá lốt, mùi tàu, dương xỉ,…) có nhu cầu chiếu sáng thấp nên thường sống nơi bóng râm hay dưới tán cây khác.
👨👩👧👦 Thảo luận
12. Nêu ảnh hưởng của nước đến quá trình quang hợp của thực vật.
Ảnh hưởng của nước đến quá trình quang hợp của thực vật:
- Nước vừa là nguyên liệu của quá trình quang hợp, vừa là yếu tố tham gia vào việc đóng mở khí khổng để trao đổi khí nên nước sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quang hợp của cây: Khi cây no nước hoàn toàn hoặc chỉ thiếu một phần sẽ giúp quang hợp đạt hiệu quả cao. Khi thiếu nước từ 40 – 60%, quang hợp giảm mạnh và có thể dẫn đến ngừng quang hợp.
- Ngoài ra, nước còn có vai trò trong việc dẫn truyền các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác của cây.
👨👩👧👦 Thảo luận
13. Quan sát đồ thị Hình 23.6, hãy:
- Nhận xét về ảnh hưởng của hàm lượng khí carbon dioxide đến cường độ quang hợp ở cây bí đỏ và cây đậu.
- Cho biết nồng độ khí carbon dioxide trong không khí đạt bao nhiêu thì cây có thể quang hợp. Dự đoán nếu hàm lượng khí carbon dioxide trong không khí quá cao thì quang hợp của cây sẽ như thế nào.
- Nhận xét về ảnh hưởng của hàm lượng khí carbon dioxide đến cường độ quang hợp ở cây bí đỏ và cây đậu: Trong khoảng 0,03 % đến 0,3 %, nồng độ CO2 càng cao thì cường độ quang hợp của cây bí đỏ và cây đậu càng cao.
- Nồng độ khí carbon dioxide trong không khí từ 0,008 đến 0,01% thì cây có thể bắt đầu quang hợp được, nồng độ thấp hơn cây quang hợp yếu hoặc ngừng trệ.
- Nếu hàm lượng carbon dioxide trong không khí quá cao, cây có thể chết vì ngộ độc (quá trình quang hợp bị ngừng trệ).
👨👩👧👦 Thảo luận
14. Quan sát đồ thị Hình 23.7, hãy xác định:
- Nhiệt độ tối ưu cho quang hợp ở cây khoai tây, cây cà chua, cây dưa chuột.
- Nhiệt độ môi trường mà quang hợp diễn ra bình thường ở phần lớn thực vật.
- Nhiệt độ tối ưu cho quang hợp ở cây khoai tây là khoảng 32°C, cây cà chua khoảng 37°C, cây dưa chuột khoảng 39°C.
- Nhiệt độ môi trường mà quang hợp diễn ra bình thường ở phần lớn thực vật là khoảng 25°C đến 35°C.
👨👩👧👦 Thảo luận
15. Khi nhiệt độ môi trường quá cao (trên 40 °C) hoặc quá thấp (dưới 0 °C) thì quang hợp ở thực vật sẽ diễn ra như thế nào? Vì sao?
Khi nhiệt độ môi trường quá cao (trên 40°C) hoặc quá thấp (dưới 0°C) thì quang hợp ở thực vật sẽ giảm hoặc ngừng trệ vì các lục lạp hoạt động kém hoặc bị phá hủy.
📝 Củng cố
Khi trồng và chăm sóc cây xanh, chúng ta cần chú ý đến những yếu tố nào để giúp cây quang hợp tốt? Cho ví dụ.
- Khi trồng và chăm sóc cây xanh, chúng ta cần chú ý đến những yếu tố như: nước, ánh sáng, nhiệt độ,… để cây quang hợp tốt.
- Ví dụ:
+ Cần trồng cây với mật độ vừa phải để đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng, nước để quang hợp tốt.
+ Nếu nhiệt độ môi trường quá thấp cần có các biện pháp che chắn để cây không bị chết rét.
+ Đối với những loài cây ưa bóng như phong lan, khi trồng cần làm mái che để hạn chế cường độ ánh sáng quá mạnh.
♻️ Vận dụng
• Vì sao nhiều loại cây cảnh trồng trong nhà mà vẫn xanh tốt? Kể tên một số loại cây có thể trồng được trong nhà.
• Vì sao trong trồng trọt nên trồng cây với mật độ phù hợp?
- Nhiều loại cây cảnh trồng trong nhà mà vẫn xanh tốt vì đó là những cây ưa bóng – cây có nhu cầu chiếu sáng thấp, chúng có thể sống được ở những nơi ánh sáng yếu, nơi bóng râm hoặc dưới tán cây khác. Ví dụ một số loại cây có thể trồng được trong nhà: cây lan ý, cây trầu bà, cây lưỡi hổ, cây tuyết tùng, cây nguyệt quế, cây thường xuân,…
- Trong trồng trọt nên trồng cây với mật độ thích hợp để cây nhận đủ ánh sáng, nước, chất khoáng, không khí,… nhằm đảm bảo cây quang hợp tốt. Nhờ đó, cây có đủ vật chất và năng lượng để sinh trưởng, phát triển, cho năng suất cao.
✍️ Ghi nhớ
Một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp ở thực vật như: ánh sáng, nước, hàm lượng khí carbon dioxide, nhiệt độ, ...
3.2. Tìm hiểu ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh
Quang hợp ở thực vật có nhiều vai trò đối với môi trường tự nhiên và đời sống của con người cũng như các sinh vật khác. Quang hợp tạo ra chất hữu cơ cung cấp cho các sinh vật khác, giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí, ... Chính vì vậy, việc trồng và bảo vệ cây xanh là hoạt động thiết thực, cần được tuyên truyền rộng rãi.
👨👩👧👦 Thảo luận
16. Hãy cho biết quang hợp của thực vật có vai trò gì đối với môi trường và đời sống con người. Cho ví dụ.
Quang hợp của thực vật mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và đời sống con người. Cụ thể:
- Giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí → Giúp điều hòa khí hậu (hạn chế hiện tượng hiệu ứng nhà kính) đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hô hấp duy trì sự sống của nhiều sinh vật khác trong đó có con người.
- Tạo ra chất hữu cơ cung cấp cho các sinh vật khác thông qua chuỗi thức ăn. Ví dụ: thỏ ăn cỏ, nhiều loại trái cây là nguồn thực phẩm bổ dưỡng và là nguồn nguyên liệu cho quá trình sản xuất của con người.
👨👩👧👦 Thảo luận
17. Vì sao quang hợp ở thực vật giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí?
- Hoạt động hô hấp của con người và nhiều sinh vật khác cùng nhiều hoạt động sinh hoạt khác (đốt cháy nguyên liệu, phun trào núi lửa,…) lấy khí oxygen và thải ra khí carbon dioxide ra môi trường → Hàm lượng khí oxygen giảm, hàm lượng khí carbon dioxide tăng.
- Quang hợp ở thực vật hấp thụ hàm lượng khí carbon dioxide và nhả ra khí oxygen → Hàm lượng khí oxygen tăng, hàm lượng khí carbon dioxide giảm.
→ Quang hợp ở thực vật giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí.
📝 Củng cố
Việc xây dựng các công viên cây xanh trong các khu đô thị, khu công nghiệp có vai trò như thế nào?
Việc xây dựng các công viên cây xanh trong các khu đô thị, khu công nghiệp có vai trò:
- Cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí, điều hòa khí hậu (giảm hiệu ứng nhà kính).
- Làm giảm nhiệt độ không khí trong mùa hè.
- Tán cây giảm bụi, giảm tiếng ồn.
- Tạo cảnh quan đẹp mắt, giúp con người giảm căng thẳng.
♻️ Vận dụng
Trình bày ý nghĩa của việc trồng và bảo vệ cây xanh.
Ý nghĩa của việc trồng và bảo vệ cây xanh:
- Giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí giúp điều hòa khí hậu (giảm hiện tượng hiệu ứng nhà kính).
- Giúp bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên đất, nước sạch; hạn chế các thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất, hạn hán,…
- Cung cấp dưỡng khí oxygen cho hoạt động sống của các sinh vật khác.
- Đảm bảo nguồn cung cấp thức ăn, nơi ở cho nhiều sinh vật khác trong đó có con người.
- Cung cấp đủ nguyên, nhiên liệu cho quá trình sản xuất trong đời sống con người.
✍️ Ghi nhớ
Trồng và bảo vệ cây xanh mang lại nhiều lợi ích như: cung cấp thức ăn cho các sinh vật, cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí, làm sạch không khí, ...
BÀI TẬP
✍️ Bài tập
1. Trình bày đặc điểm các bộ phận của lá cây phù hợp với chức năng quang hợp.
Đặc điểm của lá phù hợp với chức năng quang hợp:
- Lá: Thường có dạng bản dẹt, phiến lá rộng giúp thu nhận được nhiều ánh sáng. Lá thường xếp so le và mặt lá thường vuông góc với tia sáng mặt trời để thu nhận được nhiều ánh sáng nhất.
- Gân lá: Có mạch dẫn, phân bố dày đặc có vai trò dẫn nước cho quá trình quang hợp và dẫn các sản phẩm quang hợp đến các cơ quan khác.
- Thịt lá: Có chứa nhiều lục lạp trong chứa chất diệp lục có khả năng hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng trong quá trình quang hợp.
- Biểu bì có các khí khổng giúp cho các khí carbon dioxxide, oxygen, hơi nước đi vào và đi ra khỏi lá một cách dễ dàng.
✍️ Bài tập
2. Quang hợp có ý nghĩa như thế nào đối với sự sống của các sinh vật trên Trái Đất? Những sinh vật nào có thể quang hợp?
- Quang hợp có ý nghĩa lớn đối với sự sống của các sinh vật trên Trái Đất:
+ Quang hợp hấp thụ carbon dioxide và nhả ra khí oxygen → Cung cấp oxygen cần thiết cho quá trình hô hấp duy trì sống của đa số các sinh vật trên Trái Đất.
+ Quang hợp tạo ra các chất hữu cơ cung cấp chất dinh dưỡng, năng lượng cho các sinh vật duy trì sự sống.
- Thực vật, vi khuẩn lam, tảo,… có khả năng quang hợp do chứa diệp lục có khả năng hấp thu và chuyển hóa năng lượng ánh sáng.
✍️ Bài tập
3. Vì sao trong bể kính nuôi cá cảnh, người ta thường cho vào các loại cây thuỷ sinh (ví dụ: rong đuôi chó)?
Oxygen tan ít trong nước, nên khi nuôi cá cảnh trong các bể kính người ta thường cho vào các loại cây thủy sinh để cung cấp thêm oxygen (qua quá trình quang hợp) cho cá cảnh. Ngoài ra, các cây thủy sinh cũng giúp tăng tính thẩm mĩ cho bể cá cảnh.
✍️ Bài tập
4. Vì sao trong nông nghiệp, để tăng năng suất, người ta thường dùng đèn để chiếu sáng vào ban đêm ở một số loại cây trồng?
Trong nông nghiệp, để tăng năng suất, người ta thường dùng đèn để chiếu sáng vào ban đêm ở một số loại cây trồng là để cây có đủ lượng ánh sáng tối ưu cho quang hợp, giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra liên tục để cây trồng sinh trưởng, phát triển, sinh sản tốt; rút ngắn thời gian canh tác.
✍️ Bài tập
5. Hãy nêu một số hoạt động bảo vệ cây xanh ở trường học của em.
Một số hoạt động bảo vệ cây xanh ở trường học của em:
- Tổ chức các hoạt động chăm sóc và bảo vệ cây: tưới cây, xới đất, tỉa cành, bắt sâu, rào cây,…
- Không vứt rác bừa bãi ra vườn cây.
- Nghiêm cấm hành vi bẻ cành, bứt lá.
- Tuyên truyền về lợi ích của cây xanh để nâng cao ý thức chăm sóc và bảo vệ cây trồng.
