MỤC TIÊU
- Lấy được ví dụ để chứng tỏ lực là sự đẩy hoặc sự kéo.
- Biểu diễn được một lực bằng một mũi tên có điểm đặt tại vật chịu tác dụng lực, có độ lớn và theo hướng của sự kéo hoặc đẩy.
TÓM TẮT KIẾN THỨC
💡 Mở đầu
Quan sát hình bên và cho biết tại sao xe và người chuyển động được?
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
Xe và người chuyển động được là do con bò đã tác dụng một lực kéo lên chiếc xe và người.
1. LỰC
1.1. Tìm hiểu khái niệm về lực
Tác dụng đẩy hoặc kéo của vật này lên vật khác được gọi là lực.
👨👩👧👦 Thảo luận
1. Để đóng cánh cửa, bạn nhỏ trong hình 35.1 đã làm như thế nào?
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
Để đóng cánh cửa, bạn nhỏ đã dùng tay cầm vào tay nắm cửa và đẩy cánh cửa vào.
👨👩👧👦 Thảo luận
2. Em hãy cho biết tác dụng của vật nặng lên lò xo trong hình 35.2.
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
Vật nặng kéo lò xo giãn ra.
📝 Củng cố
Trong các lực xuất hiện ở hình 35.1, 35.2, 353,354, lực nào là lực đẩy, lực nào là lực kéo?
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
- Lực xuất hiện ở hình 35.1: Lực đẩy.
- Lực xuất hiện ở hình 35.2: Lực kéo.
- Lực xuất hiện ở hình 35.3: Lực kéo.
- Lực xuất hiện ở hình 35.4: Lực đẩy.
1.2. Tìm hiểu về độ lớn và hướng của lực
- Để diễn tả độ mạnh, yếu của một lực, người ta dùng khái niệm độ lớn của lực.
- Đơn vị đo của lực là niutơn (newton), kí hiệu N.
- Các lực tác dụng vào một vật không chỉ khác nhau về độ lớn mà còn khác nhau về hướng tác dụng. Các lực có độ lớn và hướng khác nhau thì khi tác dụng lên vật sẽ gây ra những kết quả khác nhau.
👨👩👧👦 Thảo luận
3. Bạn A thực hiện bóp lần lượt một quả bóng cao su như hình 35.5. Em hãy cho biết lực tác dụng lên quả bóng cao su trong trường hợp nào mạnh hơn. Giải thích.
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
Lực tác dụng lên quả bóng cao su ở hình b mạnh hơn vì quả bóng ở hình b biến dạng nhiều hơn quả bóng ở hình a.
👨👩👧👦 Thảo luận
4. Quan sát hình 35.2 35.3 và cho biết: Khi gắn vật vào lò xo treo thẳng đứng thì lò xo dãn ra theo hướng nào? Kéo khối gỗ trượt trên mặt bàn thì khối gỗ trượt theo hướng nào?
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
- Gắn vật vào lò xo treo thẳng đứng (hình 35.2) thì lò xo giãn ra theo hướng thẳng đứng đi xuống.
- Khi kéo khối gỗ trượt trên mặt bàn nằm ngang (hình 35.3) thì khối gỗ trượt theo hướng từ phải qua trái của lực kéo.
2. BIỂU DIỄN LỰC
Tìm hiểu về cách biểu diễn lực
- Khi biểu diễn lực trên hình vẽ ta dùng một mũi tên.
- Mỗi lực được biểu diễn bằng mũi tên có:
+ Gốc là điểm mà lực tác dụng lên vật (còn gọi là điểm đặt của lực).
+ Hướng (phương và chiều) cùng hướng với sự kéo hoặc đẩy (cùng hướng với lực tác dụng).
+ Chiều dài biểu diễn độ lớn của lực theo một tỉ xích cho trước.
- Ví dụ, nếu ta quy ước mỗi xentimét chiều dài của mũi tên biểu diễn tương ứng với độ lớn 1 N thì khi lực có độ lớn 2 N được biểu diễn như hình 35.7a, lực có độ lớn 4 N được biểu diễn như hình 35.7b.
📝 Củng cố
Độ lớn lực kéo khối gỗ ở hình 35.3 là 3 N; lực đẩy ở hình 35.4 là 200 N. Hãy biểu diễn các lực đó trên hình vẽ.
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
♻️ Vận dụng
Kéo một vật bằng một lực theo hướng nằm ngang từ trái sang phải, độ lớn 1500 N. Hãy biểu diễn lực đó trên hình vẽ (tỉ xích 1 cm ứng với 500 N).
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
✍️ Ghi nhớ
- Lực là sự đẩy hoặc sự kéo của vật này lên vật khác. Lực được kí hiệu bằng chữ F (Force).
- Mỗi lực có độ lớn và hướng xác định. Biểu diễn lực trên hình vẽ bằng một mũi tên.
BÀI TẬP
✍️ Bài tập
1. Nêu hai ví dụ về vật này tác dụng đẩy hay kéo lên vật kia.
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
- Em bé đẩy cửa một lực; người nông dân kéo gàu nước lên miệng giếng;...
- Khi kéo cờ, lực kéo từ tay HS làm cho dây và cờ chuyển động.
✍️ Bài tập
2. Khi một vận động viên bắt đầu đẩy quả tạ, vận động viên đã tác dụng vào quả tạ một
A. lực đẩy.
B. lực nén.
C. lực kéo.
D. lực uốn.
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
Đáp án A.
✍️ Bài tập
3. Một người nâng một thùng hàng lên theo phương thẳng đứng với lực có độ lớn 100 N. Hãy biểu diễn lực đó trên hình vẽ (tỉ xích 1 cm ứng với 50 N).
🌟 Lời giải chi tiết 🌟
